Hoe een mentor werkt
Als mentor heb je drie hoofdtaken: belangenbehartiging, advisering en vertegenwoordiging. Om deze taken uit te voeren is het nodig dat je zo goed als mogelijk een vertrouwenspersoon wordt voor je cliënt. Je bezoekt je cliënt regelmatig. Je luistert naar hem en hebt weet van zijn situatie, zodat je kunt handelen in het belang van je cliënt. Daarbij houd je rekening met zijn gewoonten, wensen en behoeften.
De wettelijke basis van mentorschap
Mentorschap is een wettelijke beschermingsmaatregel voor meerderjarigen, bij beslissingen rond medische behandelingen, verpleging, verzorging en begeleiding. Het doel is dat mensen die zelf de situatie niet goed kunnen overzien, toch de zorg krijgen die bij hen past. Alleen een rechter kan een wettelijke beschermingsmaatregel uitspreken.
Het zorgstelsel
Als mentor moet je je weg weten te vinden in het Nederlandse zorgstelsel. Dat stelsel is erop gericht om iedereen die dat nodig heeft passende zorg te geven. Die zorg moet van voldoende kwaliteit zijn en betaalbaar voor iedereen. In het zorgstelsel heeft preventie een belangrijke rol: als mensen gezonder leven hebben ze niet alleen een beter leven, ze maken ook minder gebruik van de zorg.
Rechten van patiënten en cliënten
De rechten van patiënten en cliënten zijn in verschillende wetten vastgelegd. De belangrijkste zijn de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), de Wet zorg en dwang (WZD), de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) en de Wet kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg (Wkkgz).
Het zorgplan
Elke zorgaanbieder maakt een zorgplan voor jouw cliënt. Bij instellingen die zorg met verblijf aanbieden, heet het vaak een ‘zorgleefplan’. Ook de termen ‘persoonlijk ontwikkelingsplan’, ‘individueel plan’ of ‘ondersteuningsplan’ kom je wel eens tegen. Hierin staat wat de doelen zijn van de zorg en welke middelen en activiteiten de zorgaanbieder inzet om die doelen te bereiken. Een zorgplan moet systematisch, kort, overzichtelijk en praktisch toepasbaar zijn.
Ethische vragen
Bij mentorschap heb je te maken met een kwetsbare cliënt. Wat goed is om te doen, hangt af van diens waarden en normen. Maar ook die van jou als mentor spelen een rol. Om een goede afweging te maken in het belang van je cliënt, moet je je bewust zijn van je eigen waarden en normen.
Samenwerken met zorgverleners
Als mentor kom je op voor de belangen van je cliënt. Die is vaak afhankelijk van de zorg die de mensen van een zorginstelling verlenen. Je wilt dat je cliënt voldoende en goede, passende zorg krijgt. Je wilt ook dat ze goed met hem omgaan. Alles bij elkaar wil je dat hij een zo goed mogelijk leven heeft.
Bescherming bij mishandeling en misbruik
Iedereen kan te maken krijgen met geweld in een afhankelijkheidsrelatie, maar hoe kwetsbaarder je bent, hoe groter het risico op geweld. Die afhankelijkheid kan emotioneel zijn, maar ook financieel of wat betreft de zorg. Geweldplegers zijn dan bijvoorbeeld tevens de mantelzorger of de professionele zorgverlener. Vaak is er zowel bij het slachtoffer als bij de pleger sprake van schaamte, machteloosheid en schuldgevoelens. Veelal speelt angst voor verlating een rol bij het slachtoffer. Daardoor is het vaak moeilijk om erover te praten.
De laatste fase
Als mentor kun je te maken krijgen met het (aanstaande) overlijden van de cliënt. Zolang hij leeft, draag je medeverantwoordelijkheid voor zijn medische behandeling, zorg, verpleging en begeleiding. Hoeveel verantwoordelijkheid je daarbij draagt, hangt af van de mate waarin je cliënt zelf kan beslissen. Als je cliënt zelf kan beslissen, dan heb je die beslissingen te respecteren, ook in de laatste levensfase.
