Hoe wij samenwerken met gemeenten
Mentorschap Nederland heeft onderzoek laten doen naar het effect en de maatschappelijke meerwaarde van vrijwillig mentoren van Mentorschap Nederland bij cliënten die hulp en ondersteuning vanuit de Wmo en Jeugdwet (18-23 jaar) ontvangen.
Wat is voor het sociaal domein de meerwaarde van het mentorschap uitgevoerd door vrijwilligers? Hulpbehoevende en kwetsbare inwoners van een gemeente hebben vaak al een persoonlijk begeleider, een bewindvoerder en voor specifieke vragen weten zij de onafhankelijk cliëntondersteuner te vinden. Wat is dan tóch de toegevoegde waarde van de vrijwillig mentor? Dit levert een verrassende factsheet op. In deze factsheet zijn tips voor gemeenten opgenomen hoe de mentor breder in het Wmo-domein kan worden ingezet.
In de Wmo staat dat gemeenten in het Wmo beleidsplan aangeven hoe zij burgers informeren over wie als vertegenwoordiger kunnen optreden (Wmo artikel 2.1.2. lid 4 onder g). Bij het verstrekken van maatwerkvoorzieningen aan cliënten die niet zelf hun belangen kunnen waarnemen, moet samenspraak plaatsvinden met een vertegenwoordiger van de cliënt (Wmo artikel 2.3.2 lid 1).
Mentorschap is relatief onbekend en daardoor wordt aan kwetsbare burgers niet altijd de vertegenwoordiging en bescherming geboden waar ze recht op hebben. Door de beweging naar het langer zelfstandig thuis wonen neemt de behoefte aan (zorg-)vertegenwoordiging de afgelopen jaren toe. Mensen met een klein netwerk en/of geen familie kunnen te maken krijgen met eenzaamheid en uitsluiting. Als hun gezondheid verslechtert en zij niemand hebben die voor hen opkomt, is de kans groot dat er risicovolle situaties ontstaan.
Onze mentoren komen voor deze mensen op en helpen hen zoveel mogelijk zelf de regie te houden. Mentoren zijn bevoegd om, wanneer hun cliënt dat zelf niet wil of kan, te beslissen over zijn persoonlijke belangen. Daarbij betrekken zij de cliënt zo veel als mogelijk. Als dat niet mogelijk is, beslist de mentor op basis van de wensen en behoeften van zijn cliënt. Persoonlijk contact en vertrouwen zijn daarvoor toonaangevend. Wij leiden onze mentoren op, zodat zij hun mentorschap op professionele wijze kunnen uitvoeren.
Voor de toepassing van mentorschap is het van belang dat gemeenten de mensen signaleren die aanspraak maken op mentorschap. Vervolgens moeten gemeenten erop toezien dat voor deze mensen ook daadwerkelijk mentorschap wordt aangevraagd. De Wmo verplicht gemeenten inwoners te informeren over de vormen van vertegenwoordiging voor cliënten die zelf hun belangen niet kunnen waarnemen. Om deze kwetsbare groep mensen te ondersteunen moeten deze taken goed zijn verankerd in het Wmo beleidsplan van gemeenten.
1. Hoe gaan wij te werk?
Onze regionale stichtingen werven mentoren en leiden hen op. Bij een aanvraag van mentorschap is het hun streven de cliënt te koppelen aan een mentor die bij hem past. Daarna ondersteunen de stichtingen de aanvraag van het mentorschap bij de rechtbank. Na de benoeming van het mentorschap blijft de stichting met de mentor in contact voor ondersteuning en bijscholing.
De werkzaamheden van de regionale stichtingen worden uitgevoerd door minimaal één professionele coördinator. Hun werk wordt getoetst aan de hand van de door Mentorschap Nederland landelijk vastgestelde kwaliteitseisen.
2. Wat kan een mentor betekenen bij huiselijk geweld?
Als huiselijk geweld zich heeft voorgedaan is het van groot belang het slachtoffer te beschermen. Een van de mogelijkheden om daar als gemeenten inhoud aan te geven, is het bevorderen van de benoeming van een mentor. De mentor kan toezien op de door Veilig Thuis gemaakte afspraken en signaleren waar mogelijk extra maatregelen nodig zijn. Dit doet hij in samenspraak met de directe verantwoordelijke instellingen. Hierbij heeft de mentor steeds de rol van vertegenwoordiger van de cliënt. Hij is nadrukkelijk geen hulpverlener.
<
Samen zorgen voor goed mentorschap
Binnen Mentorschap Nederland loopt tot eind 2022 het project ‘samen zorgen voor goed mentorschap’. Het project geeft drie regionale stichtingen mentorschap de kans om ervaring op te doen om slagvaardig, professioneel en goed verankerd in het zorglandschap en gemeentelijk sociaal domein te functioneren. Het project wordt uitgevoerd door de stichtingen, Limburg, Midden en Noordoost Brabant, en Haag en Rijn in samenwerking met Noordwest en Midden. In het project wordt gewerkt aan:
- voortzetting van de groei van het aantal mentoren met minimaal 8%;
- ontwikkeling betere bekendheid/samenwerking/inbedding bij lokale werkers sociaal domein, i.c. betrokkenen bij de cliëntondersteuning;
- ontwikkeling rol van regionale stichtingen in de ontwikkeling en uitvoering van gemeentelijk beleid m.b.t. vertegenwoordiging en mentorschap, en hiervoor nodige gemeentelijke bekostiging.
Meer lezen?
De VNG heeft op haar website een artikel geplaatst over het belang van vrijwillig mentorschap: https://vng.nl/artikelen/het-belang-van-de-vrijwillige-mentor
Op de website van Movisie staat een artikel over de meerwaarde van samenwerking tussen cliëntondersteuner en mentor: https://www.movisie.nl/artikel/mentoren-onafhankelijke-clientondersteuners-meerwaarde-samenwerken
Xpertisezorg deed een onderzoek naar de meerwaarde van het mentorschap uitgevoerd door vrijwilligers en publiceerde het rapport op haar website: https://www.xpertisezorg.nl/effectonderzoek-mentorschap-nederland/